Covid 19 Pandemisi ve Kısa Çalışma Ödeneği
KORONA VİRUS SALGINI DÖNEMİNDE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ UYGULAMASI
26.03.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olan 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 41. maddesinde düzenlenilmiş olan Kısa Dönem Çalışma Ödeneği hakkında gelişmeleri yazımızda bulabilirsiniz.
COVID-19 Pandemisi ve Kısa Çalışma Ödeneği:
- Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere belirli şartları taşıyan sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteğinin sağlanmasıdır. Covid-19 Pandemisi de Kısa Çalışma Ödeneği kapsamında dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep olarak değerlendirilmiştir. Covid-19 Pandemisi nedeniyle işverenlerin pandemiden olumsuz etkilenmelerinden dolayı gerekli şartların mevcudiyeti halinde kısa çalışma ödeneğine başvurmasına imkan tanınmıştır.
- Kısa Çalışma Ödeneği İçin Yapılacak Başvuru:
Kısa çalışma ödeneğine yapılacak başvuru işveren tarafından yapılacak olup sigortalının bizzat bu ödenek için başvuruda bulunabilmesi mümkün değildir. İşveren tarafından Covid-19 Pandemisi nedeniyle sigortalılar adına yapılacak olan başvuru, 23.02.2020 tarihinden itibaren kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya hak kazanan sigortalılar hakkında Kısa Çalışma Talep Formu ve Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesinin hazırlanması ve İŞKUR tarafından talep edilen pandemiden olumsuz etkilenildiğini açıklayan belgelerin eklenmesi suretiyle bağlı olunan İŞKUR biriminin elektronik posta adresine gönderilecek şekilde internet üzerinden yapılacaktır. Kurum gerekli gördüğü takdirde işverenden eksik belgeleri isteyebilir ve başvuru tamamlanınca yapılan başvurunun incelenmesi adına başvuruyu Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’na gönderecektir. Başvuru sonucu, talebin yapıldığı elektronik posta adresine gönderilecektir. İşveren başvurunun kabul edilmesi halinde işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır.
Bununla birlikte, işverenin talebi ile kısa çalışma ödeneğinden yararlanılabilmesi için 4857 sayılı İş Kanunu madde 25’te düzenlenilmiş olan sebepler dışında iş akdi feshedildiği takdirde Kısa Çalışma Ödeneğinden yararlanamayacaktır. 4857 sayılı İş Kanunu madde 25’te yer alan fesih halleri ise; sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri, zorlayıcı sebepler ve işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17. maddedeki bildirim süresini aşması başlıkları ile düzenlenilmiştir. - Kısa Çalışma Ödeneğiden Kimler Yararanabilir?
Kısa çalışma kapsamında sigortalılara kısa çalışmanın ödenmesi ve Genel Sağlık Sigortası Primlerinin ödenmesi hizmetleri sağlanmaktadır.
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanılabilmesi için sigortalının son 60 gün hizmet akdine bağlı olarak çalışmış olması gerekmekle birlikte son 3 yıl içerisinde 450 gün prim ödemiş olması gerekmektedir. - Kısa Çalışma Ödeneği:
Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez. Kısa çalışma ödeneği kısa çalışma süresi kadar ödenir ancak bu süre 3 ayı geçemez. Bu kapsamda yapılacak olan ödemeler PTT aracılığıyla yapılır. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için, sigortalının kendisine aylık olarak her ayın beşinde ödenir.
İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için genel sağlık sigortası primleri ödenmektedir. Söz konusu dönemde kısa ve uzun vadeli sigorta primleri aktarılmaz.
Kısa çalışma yapan sigortalının çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.
Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilir.
Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 4857 sayılı Kanunun 24. maddesinin 3 numaralı bendinde ve 40. maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar. Bu bir haftalık süre içerisinde ücret ve prim yükümlülükleri işverene aittir. Covid-19 Pandemisi zorlayıcı sebep kapsamında değerIendirildiği için işverenlerin yukarıda bahsi geçen madde kapsamında belirtilen bir haftalık süre için ücret ve prim ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Bununla birlikte işverenin, kısa çalışma uygulaması devam ederken normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmesi zorunludur. Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. - İşverenin Yükümlülüğü:
Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir. - Kısa Çalışma Ödeneğinin Sona Ereceği Durumlar:
Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.
