Covid 19 Pandemisi ve 7244 Sayılı Kanun
KORONA VİRUS SALGINI DÖNEMİNDE 7244 SAYILI KANUNUN GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLER
17.04.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olan 7244 sayılı Yeni Tip Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’da yer alan güncel değişiklikleri yazımızda bulabilirsiniz.
- MADDE 1: Bazı Alacakların Ertelenmesi, Alınmaması veya Yapılandırılması:7244 sayılı Kanunda yapılan değişikliklerden biri; kamu idarelerinin alacakları hakkında Covid 19 Pandemisi nedeniyle oluşan olumsuz durumun etkilerinin azaltılması amacıyla bazı ertelemelerin ve yapılandırmaların düzenlenilmesine ve bazı alacakların da tahsilinden vazgeçilmesine ilişkindir.
Yeni koronavirüs (Covid-19) salgını kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle;
a) Ecrimisil Bedelleri Hakkında:
Hazine taşınmazlarına ilişkin olarak sözleşmeye istinaden ödenmesi gereken bedeller ile ecrimisil bedellerinden 1/4/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenleri başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelemeye Çevre ve Şehircilik Bakanı yetkilidir. Bu süreler, bitiminden itibaren Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılabilir. Bu alacaklar ertelenen süre sonunda ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir.
b) Devlet Ormanlarında Gerçek/Özel Hukuk Tüzel Kişileri Adına Verilen İzinler ve Kiraya Verilen Mesire Yerleri ve Taşınmazlar Hakkında:
Turizm tesisi maksadıyla verilen izinler hariç olmak üzere 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince Devlet ormanlarında gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri adına verilen izinler ile Orman Genel Müdürlüğü tarafından 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu gereğince kiraya verilen mesire yerleri ve taşınmazlardan 1/4/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gereken bedeller başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenir. Bu süreleri bitiminden itibaren 3 aya kadar uzatmaya Tarım ve Orman Bakanı yetkilidir. Bu alacaklar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir. Ayrıca verilen izinlerin erteleme dönemi içerisinde tahakkuk eden ilk yıl bedellerine karşılık banka teminat mektubu alınarak yer teslimi yapılabilir.
c) Milli Parklar Kanununa Tabi Yerlerde Yapılan Kiralamalar Hakkında:
9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Millî Parklar Kanununa tabi yerlerde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılan kiralamalardan 1/4/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gereken bedeller başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle Bu süreleri bitiminden itibaren 3 aya kadar uzatmaya Tarım ve Orman Bakanı yetkilidir. Bu alacaklar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir.
ç) Büyükşehir Belediyeleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Bağlı Kuruluşları, Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birlikleri Tarafından Yapılan Satış, Ecrimisl ve kiralamalar Hakkında:
Büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan taşınmazlara ilişkin olarak ilgili mevzuatınca yapılan satış, ecrimisil ve kiralamadan kaynaklanan bedellerin veya tutarların, 19/3/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gereken kısımlarının 3 ay ertelenmesine büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve birliklerde meclis; bağlı kuruluşlarda ise yetkili karar organı yetkilidir. Bu süreler, bitiminden itibaren ilgisine göre Çevre ve Şehircilik Bakanı veya İçişleri Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılabilir. Söz konusu alacaklar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir. Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin faaliyette bulunmadığı döneme ilişkin olarak kira bedelleri tahsil edilmez.
d) Büyükşehir Belediyeleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşlarının Gelir Vergisi Tevkifatı Beyan ve Ödeme Süreleri, Tüm Sosyal Sigorta Prim Ödemeleri ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne Yapılan Yıllık Taksit Ödemeleri Hakkında :
Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının gelir vergisi tevkifatı beyan ve ödeme süreleri, tüm sosyal sigorta prim ödemeleri ile 3/7/1968 tarihli ve 1053 sayılı Belediye Teşkilâtı Olan Yerleşim Yerlerine İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanunun 4 üncü maddesi uyarınca Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne yaptığı yıllık taksit ödemelerinden, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenler 3 ay ertelenir. Bu süreler, bitiminden itibaren 3 aya kadar Cumhurbaşkanı tarafından uzatılabilir. Bunlar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir. Erteleme süresince 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer alan tarh ve ceza kesme zamanaşımı süreleri işlemez ve zamanaşımı işlemeyen süreler kadar uzar.
e) Büyükşehir Belediyeleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşların Su Tüketimine Bağlı Olan Alacakları Hakkında:
Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının konutlara ve faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işyerlerine ilişkin su tüketimine bağlı alacakları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenlerle sınırlı olmak üzere belediye meclisi tarafından 3 ay ertelenebilir. Bu süreler, bitiminden itibaren 3 aya kadar belediye meclisince uzatılabilir. Bu alacaklar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir.
f) Toplu Taşıma Hizmetinin Kesintisiz Yürütülebilmesi Amacıyla Yapılan Değişiklik Hakkında:
Büyükşehir belediyeleri ile belediyeler, kendisinden izin veya ruhsat almak ya da hat kiralamak suretiyle çalışan gerçek ve tüzel kişilere, toplu taşıma hizmetinin kesintisiz olarak yürütülebilmesiyle sınırlı olacak şekilde, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık süreyle sınırlı olmak üzere meclis kararıyla; gelir desteği ödemesi yapabilir, belirlenen döneme tekabül eden ruhsat, izin, hat kirası borçlarını faizsiz olarak 3 ay erteleyebilir. Çevre ve Şehircilik Bakanı bu süreleri, bitiminden itibaren 3 aya kadar uzatmaya yetkilidir. Ruhsat, izin, hat kirası borçları ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir.
g) Faaliyeti Durduran ve Faaliyette Bulunamayan İşletmeler Hakkında:
Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin yıllık ilan ve reklam vergileri ile yıllık çevre temizlik vergilerinin, faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunulamayan dönemlere isabet eden kısmı alınmaz.
ğ) Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kaynaklı Kredi Borçları Hakkında: 16/8/1961 tarihli ve 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanununun 16 ncı maddesi kapsamındaki kredi borçları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenlerle sınırlı olmak üzere, başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenir. Bu süreler, bitiminden itibaren Gençlik ve Spor Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılabilir. Söz konusu borçlar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı, faiz veya Yİ-ÜFE uygulanmadan tahsil edilir.
h) Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerinin Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Kaynaklı Kredi Borçları Hakkında:
Tarım satış kooperatifleri birliklerinin 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca yeniden yapılandırılan ve yılda bir taksit olmak üzere ödenen Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kaynaklı kredi borçlarının 2020 yılına ait borç taksit ödemesi, faizsiz olarak 2021 yılına ertelenmiş, 2021 yılı dahil daha sonraki yıllarda ödenecek taksit tutarları da faizsiz olarak birer yıl ertelenmiştir.
ı) Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği’ne İlişkin Aidatlar Hakkında: 14/9/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanununun 35 inci maddesinde düzenlenen yıllık aidat 2020 yılında alınmaz.
i) Elektrik Tüketiminden Kaynaklanan Alacaklar Hakkında:
Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin (TEDAŞ) elektrik tüketiminden kaynaklanan alacakları (özelleştirme devir işlemleri sırasında TEDAŞ’a devredilmiş olan alacaklar) aşağıdaki hükümler uyarınca yapılandırılır:
1. Vadesi 1/2/2020 tarihi (bu tarih dâhil) itibarıyla geldiği hâlde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ödenmemiş ve 23/2/2017 tarihli ve 6824 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2 nci maddesi ve geçici 1 inci maddesi uyarınca yapılandırılmamış olan alacaklarının asıllarının tamamının, 2021 yılının Eylül ayı sonuna kadar TEDAŞ’a iletilmek üzere dağıtım/perakende satış şirketlerine ve TEDAŞ’a yazılı başvuruda bulunulması ve ödenmesi gereken tutarın ilk taksidi 2021 yılının Ekim ayının son gününe kadar ödenmek üzere ve her yıl ilk taksitin tekabül ettiği ayda toplam üç eşit taksitte ödenmesi şartıyla, bu alacakların ödenen kısmına isabet eden fer’ilerinin tahsilinden vazgeçilir. Bu alt bent hükümlerine uygun ödeme yapıldığı takdirde, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki sürelere herhangi bir faiz, zam ve katsayı uygulanmaz.
2. Bu düzenleme kapsamına giren alacaklarla ilgili olarak dava açılması ya da icra takibi yapılması hâlinde 6824 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (i), (j), (k), (l) ve (m) bentleri gereğince işlem yapılır. Ayrıca bahsi geçen düzenleme kapsamına giren tüm alacaklarla ilgili olarak, 1/2/2020 tarihinden itibaren 2023 yılı Ekim ayı son gününe kadar ilgili kanunlarda öngörülen zamanaşımı süreleri işlemez. Bununla birlikte işbu alacaklara karşılık bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarların bu bent hükümlerine dayanılarak red ve iadesi yapılmaz. Madde kapsamında belirlenen ödemelerin süresinde gerçekleştirilmemesi halinde bu bent hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir.
3. Bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar TEDAŞ tarafından belirlenir.
- MADDE 2: Süre Uzatımı ve Toplantı Erteleme:7244 sayılı kanunda yapılan bir diğer düzenleme ise aşağıda belirtilen kanunlarda yer alan süreler, yapılacak toplantıların ertelenme durumları ve uzaktan çalışma ile ilgilidir. Bu kapsamda pandemi süresince hak kaybı yaşanmaması adına gerekli tedbirlerin alınması doğrultusunda düzenlemeler planlandığı görülmektedir. Şöyle ki;
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle;
a) Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Hakkında:
10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında verilmiş olup 2020 yılı içinde geçerlilik süresi dolacak olan lisansların geçerlilik süresi bir yıl uzatılmıştır.
b) Denize Elverişlilik Belgeleri Hakkında:
10/6/1946 tarihli ve 4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun kapsamında ticaret gemilerine düzenlenen ve 11/3/2020 tarihi ile 31/7/2020 tarihi aralığında süresi dolan veya dolacak denize elverişlilik belgelerinin süresi, 1/8/2020 tarihine kadar uzatılır. Bu süreyi, bitiminden itibaren 3 aya kadar uzatmaya Ulaştırma ve Altyapı Bakanı yetkilidir.
c) Ticaret Gemilerinin Denetimi Hakkında:
4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Kanununun 3. maddesi kapsamında yapılacak denetlemeler 1/8/2020 tarihine kadar ertelenir. Bu süreyi 3 aya kadar uzatmaya Ulaştırma ve Altyapı Bakanı yetkilidir.
ç) Dernekler Tarafından Sunulacak Bildirimler, Beyannameler ve Genel Kurul Toplantıları Hakkında:
4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu ve 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununa göre dernekler tarafından verilecek bildirim ve beyannameler ile dernek genel kurul toplantıları 31/7/2020 tarihine kadar ertelenir. Bu süre, 3 aya kadar İçişleri Bakanınca uzatılabilir. Ertelenen genel kurul toplantıları, ertelemenin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılır. Mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam eder.
Bu madde 10.03.2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere işbu Kanun’un yayım tarihi olan 17.04.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
d) Kooperaitlerin Genel Kurul Toplantıları Hakkında:
24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamındaki genel kurul toplantıları 31/7/2020 tarihine kadar ertelenir. Bu süre, ilgili Bakan tarafından 3 aya kadar uzatılabilir. Ertelenen genel kurul toplantıları, ertelemenin sona erdiği tarihten itibaren üç ay içinde yapılır. Mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam eder.
Bu madde 10.03.2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere işbu Kanun’un yayım tarihi olan 17.04.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
e) Tarımsal Üretici Birlikleri Genel Kurul Toplantıları Hakkında:
11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile 29/6/2004 tarihli ve 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu kapsamındaki genel kurul toplantıları 31/7/2020 tarihine kadar ertelenir. Bu süre, Tarım ve Orman Bakanınca 3 aya kadar uzatılabilir. Ertelenen genel kurul toplantıları, ertelemenin sona erdiği tarihten itibaren üç ay içinde yapılır. Mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam eder.
Bu madde 10.03.2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere işbu Kanun’un yayım tarihi olan 17.04.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
f) Birlik Genel Kurulu Hakkında:
18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 61 inci maddesi uyarınca 2020 yılı Mayıs ayı içinde yapılması gereken Birlik Genel Kurulu, bir sonraki yıl Genel Kurulu ile birlikte yapılır.
g) Mahalli İdarelere ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyeti Seçimi Hakkında:
18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 33 üncü maddesine göre yapılması gereken seçimler 2020 yılında yapılmaz.
ğ) Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetleri Hakkında:
28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin Ar-Ge ve tasarım merkezleri dışında da yapılmasına; 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında Bölge sınırları içinde yürütülen faaliyetlerin Bölge dışında da yürütülmesine 11/3/2020 tarihinden itibaren 4 ay süreyle sınırlı olmak üzere, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından izin verilebilir. Bu süre, bitiminden itibaren Sanayi ve Teknoloji Bakanınca 3 aya kadar uzatılabilir. İzin verilmesi durumunda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bilgilendirilmesi kaydıyla, 5746 sayılı Kanun ile 4691 sayılı Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlanmaya devam edilir.
Bu madde 10.03.2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere işbu Kanun’un yayım tarihi olan 17.04.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
h) Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu İş Sözleşme Kanunu Gereği Yapılacak Olan Tespitler Hakkında:
25/6/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde öngörülen kurumlarca yapılacak olan tespit 2020 yılı için 15 Temmuz 2020 tarihi esas alınarak gerçekleştirilir ve en geç 31 Temmuz 2020 tarihine kadar Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına gönderilir. Aynı fıkranın (b) bendi uyarınca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit ise 15 Temmuz 2020 tarihi esas alınarak yapılır ve Eylül ayının ilk haftasında Resmi Gazetede yayımlanır. Bu süreleri 15 Mayıs 2021 tarihine kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
ı) Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Hakkında:
18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreler bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle uzatılmıştır. Cumhurbaşkanı, bu bentte yer alan üç aylık süreyi bitiminden itibaren üç aya kadar uzatmaya yetkilidir.
i) Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, kiraya verilmesi, trampası, arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılması ve sınırlı ayni hak tesisi işlemleri ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi ve kullanma izni verilmesi ihaleleri, 31/7/2020 tarihine kadar hizmet bedeli karşılığında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bağlı ve ilgili kuruluşları ile bunların iştiraklerine ait teknik altyapı kullanılmak suretiyle elektronik ortamda yapılabilir. Bu süre Çevre ve Şehircilik Bakanınca 3 aya kadar uzatılabilir. Bu ihalelere ilişkin usul ve esaslar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenir. - MADDE 3: 14/9/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanununun m.4/f.3 aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:İşletme belgesi bir işletmeye mahsus olmak üzere tüzel kişilere verilir. Bakanlıktan izin almak kaydıyla işletme belgesi acenta unvanından bağımsız olarak başka bir tüzel kişiliğe devredilebilir ve devir Bakanlık siciline işlendiği tarihte hüküm ifade eder. Devredilen işletme belgesinde yer alan acenta unvanı veya iltibasa yol açacak unvan on yıl içerisinde hiçbir seyahat acentasına kullandırılamaz. İşletme belgesini devreden tüzel kişiliğe üç yıl içerisinde yeniden işletme belgesi verilemez. Belge devrine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
- MADDE 4: 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa aşağıdaki Ek Madde eklenmiştir.
Covid-19 Pandemisi döneminde oldukça büyük bir iş yükü altına girmiş bulunan sağlık kuruluşlarından Devlete bağlı olan sağlık kuruluşlarının yapacağı ödemeler hakkında işbu 7244 sayılı Kanun özel bir düzenleme getirmiştir. 7244 sayılı Kanun çerçevesinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanuna eklenen 45. Madde gereği devlete ait üniversitelerin tıp fakültesi ve diş hekimliği fakülteleri ile bunlara bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezleri birimleri ile rektörlüklerine bağlı sağlık hizmeti sunan enstitülerin döner sermaye işletmesi birimlerinden borç karşılama yüzdeleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen oranın altında kaldığı takdirde Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesi tarafından kaynak aktarımına imkan tanınmıştır. Madde hükmünden anlaşıldığı üzere bu hususta borç karşılama yüzdesini belirlemeye yetkili makam Hazine ve Maliye Bakanlığı olmakla birlikte, borç karşılama yüzdesi ancak ve ancak bu oranın altında kalan ve yukarıda bahsi geçen devlete bağlı kuruluşların bu yardımdan yararlanma imkanı olacaktır. Bu hususta kaynak aktarımına karar vermeye yetkili makam Hazine ve Maliye Bakanlığı’dır.Kaynak aktarımı hususuna ilişkin usul ve esaslar ise Strateji ve Bütçe Başkanlığının görüşü alınmak suretiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bizzat belirlenecektir. Kaynak aktarımı yapıldıktan sonra, aktarım yapılan kurum tarafından yapılacak harcamalara ilişkin iş ve işlemler Hazine Bakanlığı denetim elemanları tarafından denetime tabi tutulacaktır. Yapılacak olan denetimlerde, aktarılan tutarların belirlenen esaslar çerçevesinde ve amacına uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı ayrıntılı olarak değerlendirilir. - MADDE 5: 24/5/1983 Tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’na aşağıdaki Geçici Madde eklenmiştir:7244 sayılı işbu Kanun ile 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nda düzenlenen bakım hizmetinden yararlanılabilmesine ilişkin şartlar hakkında belirli değişiklikler madde 5 ile düzenlenmiştir. Bu kapsamda 2828 sayılı sosyal Hizmetler Kanunu gereği bakım merkezlerinde bakım hizmeti sunulabilmesi için gereken şartlar, aynı kanunun Ek 7. maddesinde detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Ek madde 7 gereği; ‘her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, asgarî ücretin aylık net tutarının 2/3’ünden daha az olan bakıma ihtiyacı olan engellilere, resmî veya özel bakım merkezlerinde bakım hizmeti ya da sosyal yardım yapılmak suretiyle evde bakımına destek verilmesi sağlanır. Hanede birden fazla bakıma ihtiyacı olan engelli bulunması hâlinde, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarının hesaplanmasında birinci bakıma ihtiyacı olan engelliden sonraki her bakıma ihtiyacı olan engelli iki kişi sayılır. Bu fıkranın uygulanmasında, 5510 sayılı Kanunun ek 18 inci maddesi uyarınca Ramazan ve Kurban bayramlarında ödenen bayram ikramiyeleri hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarının hesaplanmasına dâhil edilmez.’ Bununla birlikte aynı kanunun Ek 10. maddesinde 65 yaşını doldurmuş ve hane içindeki gelirler toplamı esas alındığında hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olan Türk vatandaşlarına bakım hizmeti verileceği hükmü yer almaktadır. Ancak Covid-19 Pandemisi nedeniyle içinde bulunuyor olduğumuz dönemin şartları gereği 2828 sayılı kanunda Ek 7’de yer alan gelir şartı ve engellilik şartı ile Ek 10’daki gelir ölçütü şartının 7244 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 04.2020 tarihinden itibaren 3 ay süre ile aranmayacağı açıklanmıştır. Yapılan düzenleme ile bakım hizmetlerine ihtiyaç duyan kişiler üzerinde Pandeminin etkilerinin azaltılması amacı ile bakım hizmetinden yararlanılması hususunda daha az şarta tabi tutularak daha çok kişinin yararlanabilmesi amaçlanmıştır.Cumhurbaşkanı bu süreyi bir yıla kadar uzatmaya yetkilidir.
- MADDE 6 – Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında: 08.1999 tarihli ve 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na 25.03.2020 tarihli değişiklik ile eklenen Geçici Madde 23 uyarınca COVID-19 sebebiyle kısa çalışma ödeneğine başvurma koşulları özetlenmiş ve aranan şartlar açıkça belirtilmiş; işçi çıkarmanın ise sadece belirli hallerde söz konusu olabileceği açıklanmıştır. İşbu yazımızın içeriğini oluşturan 7244 Sayılı Kanunun 6. maddesi uyarınca Geçici 23. maddenin son cümlesinde yapılan değişiklik ile kısa çalışmaya ilişkin yapılan başvuruların “uygunluk tespiti hariç olmak üzere” 60 gün içerisinde sonuçlandırılacağı bildirilmiştir.
- MADDE 7 – İşsizlik Sigortası Kanunu’na Eklenen Geçici Madde 24 Hakkında: İşbu kanunun 7. maddesi ise yukarıda da bahsedilen 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na “Geçici Madde 24”ün eklenmesine ilişkindir. Söz konusu geçici maddenin kapsamına göre, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olan bir iş sözleşmesi bulunak şartıyla,
– 15.03.2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen,
– İşvereni tarafından ücretsiz izne çıkarılan ve bu sebeple kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan,
– İşsizlik sigortasından yararlanma imkanı bulunmayan,
– Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı bulunmayan kişiler;
fesih yapılamayacak üç aylık süre boyunca, işsiz kaldıkları veya ücretsiz izne ayrıldıkları süre kadar Fondan 39,24-TL nakdi ücret desteğinden yararlanabileceklerdir. Yapılan bu ödemelerden ise herhangi bir ücret kesintisi yapılmayacağı yine aynı madde ile belirtilmiştir.Bu hakkın işverenlerce kötü niyetli kullanılmasının önüne geçmesi amacıyla da bazı düzenlemeler getirilmiştir. İşte Geçici Madde 24’ün ikinci fıkrası, işçinin ücretsiz izne ayrılıp bu nakdi ücretten yararlanırken aynı zamanda çalıştırılmasına ilişkindir. Söz konusu düzenlemeye göre eğer işçi bu nakdi ücretten yararlanırken aynı zamanda işveren tarafından çalıştırılıyorsa; bu durumda işveren, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve bu işçinin çalıştığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezasına çarptırılacaktır. Bununla birlikte işveren, ödenen nakdi ücret desteğinin ödenmeye başladığı tarihten itibaren işleyecek kanuni faizi de ödemek zorunda kalacaktır. - MADDE 8 – İşsizlik Sigortası Kanunu’na Eklenen Geçici Madde 25 Hakkında: İşbu Kanunun 8. maddesi İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen Geçici Madde 25’e ilişkindir. Söz konusu düzenleme işverenlerin kısa çalışma ödeneğinden yararlanmalarına ilişkindir. Anılan maddeye göre, COVID-19 zorlayıcı sebep kabul edilmiş ve işverenlerin mağdur olmamaları adına kısa çalışma başvurularının uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, sadece işverenlerin başvuruları doğrultusunda başlayacağı bildirilmiştir. Fakat bundan yararlanırken işverenlerin doğru beyanda bulunmalarının sağlanması amacıyla, eğer işverence verilen hatalı bilgiler sebebiyle yapılacak fazla bir ödeme bulunduğu takdirde; bu miktarın yasal faizi ile işverenden tahsil edileceği düzenleme altına alınmış, böylece verilen hakkın kötü niyetli kullanımının önüne geçilmeye çalışılmıştır.Bu madde 20.02.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere işbu Kanun’un yayım tarihi olan 17.04.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
- MADDE 9 –7244 Sayılı Kanunun bu maddesi 4857 Sayılı İş Kanunu’na getirilen düzenleme ile “Geçici Madde 10”un eklenmesine ilişkindir. Söz konusu düzenlemeye göre, işbu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle iş akitlerinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık dışında işverence feshedilmesi mümkün olmayacaktır.Ancak işverenlerin de COVID-19 sebebiyle faaliyetlerini tam olarak gerçekleştirememeleri sebebiyle zor şartlar alında olduğu düşünülerek, yine bu kanunun Resmi Gazete’de yayınlandığı tarih olan 17.04.2020 tarihinden itibaren üç ayı geçmemek şartıyla işverenlerin, işçileri tamamen veya kısmen ücretsiz izne çıkarmalarına imkan sağlanmıştır. Fakat bu ücretsiz izin işçilerce haklı sebebe dayanan fesih hakkını vermemektedir. Yani işvereni tarafından kısmen veya tamamen ücretsiz izne çıkarılan işçi, iş sözleşmesini haklı sebebe dayanarak feshedemeyecektir.Burada belirlenen üç aylık süre, pandeminin devam ettiği süre göz önüne alınarak Cumhurbaşkanı tarafından altı aya uzatılabilecektir.Bununla birlikte işverenlere sağlanan bu kolaylığın yanında yine işçilerin kötü niyetli olarak işten çıkarılmasını engellemek maksadıyla da bu geçici madde ile düzenleme getirilmiştir. Buna göre, eğer bu düzenleme rağmen işveren veya işveren vekilince işçinin sözleşmesi feshedilirse, sözleşmesi feshedilen her işçi için feshin gerçekleştiği tarihteki aylı brüt asgari ücret kadar idari para cezası söz konusu olacaktır.
- MADDE 10 – Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu’na Eklenen Madde Hakkında: 7244 Sayılı Kanun ile beraber Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanuna Mücbir Sebep başlıklı “Ek Madde 7” eklenmiştir. Söz konusu maddeye göre, COVID-19 bir mücbir sebep kabul edilmiş ve bunun gibi diğer mücbir sebep hallerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bilişim sistemlerinin çalışamaması halinde belge ibrazları, veri oluşturulması gibi hallerde uygulanacak yöntemin belirlenmesi Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bırakılmıştır.https://www.hmb.gov.tr/e-hizmetler üzerinden yapılacak bilişim sistemlerine dahil online işlemler yapılırken çıkabilecek herhangi bir aksaklık durumunda ilgililer, gecikme zammı, gecikme faizi ve ceza gibi yaptırımlara maruz kalmayacaklardır.
- MADDE 11 – Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na Eklenen Geçici Madde Hakkında: 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na getirilen “Geçici Madde 13” kapsamında 30.09.2020 tarihine kadar Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında el konulan ve salgın hastalık ile doğrudan ilgisi olan tıbbi cihaz ve malzeme, etil alkol, maske, dezenfektan cihazları, solunum cihazları, ilk yardım araç-gereçleri vb. ürünlerin saklanmasına gerek bulunmayan hallerde; soruşturma evresinde hakimden, kovuşturma evresinde ise mahkemeden işbu malzemelere el koyan idare veya ilgili kurum tarafından tesisi talep edilebilecektir. Söz konusu malzemelerin soruşturma evresinde hakim veya kovuşturma evresinde mahkeme tarafından tahsisi uygun bulunduğu takdirde, bu eşyaların rayiç değerlerinden eğer varsa gümrük vergisi ve para cezaları ayrıldıktan sonra kalan tutar tahsisi yapan kurum tarafından eşyanın sahibine ödenecektir.
- MADDE 12 – Sermaye Şirketlerinin Kar Payı Dağıtımı Hakkında: Türk Ticaret Kanunu’nda sermaye şirketleri olarak adlandırılan şirketler anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş (hisseli) komandit şirketlerdir.7244 Sayılı Kanun ile Türk Ticaret Kanunu’na eklenen “Geçici Madde 13”e göre, sermaye şirketlerinde 30.09.2020 tarihine kadar 2019 yılının net dönem karının yalnızca %25’ine kadar olan bölümünün dağıtımına karar verilebilecektir. Ancak bu %25’lik kısma geçmiş yıl karları, serbest yedek akçeler konu edilemeyecektir. Ayrıca Genel Kurul tarafından Yönetim Kurullarına kar payı avansı dağıtımı yetkisi de verilemeyecektir.Şirketin sermayesinin doğrudan veya dolaylı olarak %50’sinden fazlasına sahip devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonlar mevcut ise, bu şirketler işbu madde hükmünden muaf olacaklardır.Bu maddeye ilişkin süre 3 ay olarak belirlenmiş olup, bu süreyi kısaltma ve uzatma yetkisi Cumhurbaşkanı’na aittir.
Şirketlerin Genel Kurulları tarafından 2019 yılı hesap dönemine ait kar payı dağıtımı kararı alınmasına rağmen halen pay sahiplerine ödeme yapılmamış veya kısmi ödeme yapılmış ise bu takdirde 2019 yılına ait net dönem karının %25’ini aşan kısma ilişkin ödemeler 30.09.2020 tarihinin sonuna kadar ertelenecektir. Anonim, limited ve komandit şirketlere ilişkin istinalar ile bunların uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi Ticaret Bakanlığı’nca Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşü alınmak suretiyle gerçekleştirilecektir.
- MADDE 13-14 – Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a Eklenen Ek Madde 1 Hakkında: Koronavirüs sebebiyle gelir azalırken gider maalesef ki artmaya devam etmektedir. Bu durum milyonlarca insan tarafından yaşandığından ve insanların ihtiyaçları evde geçirilen süre de göz önüne alındığında daha çok arttığından; özellikle maske, dezenfektan, kolonya gibi hijyene ilişkin malzemelerin fiyatlarında yapılan fahiş artışlar değerlendirilmiş ve bu durumun önüne geçmek adına Perakende Ticaretin Düzenlenmesine Hakkında Kanun’a “Ek Madde 1” getirilmiştir. Söz konusu maddeye göre, üretici, perakende işletmeler ve tedarikçiler bir mal veya hizmet satışında artık fahiş fiyat artışı yapamayacaklardır. Aynı şekilde serbest rekabet ve piyasa dengesini bozacak faaliyetler ile tüketicilerin ürünlere ulaşmasını engelleyici faaliyetler bu ek madde ile yasaklanmıştır. Stokçuluk, fahiş fiyat artışları gibi konuları engellemek, değerlendirmek, incelemelerde bulunmak ve gerektiği takdirde idari para cezası uygulamak amacıyla 12 üyesi ve başkanı işbu madde ile belirlenen Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştur.6585 Sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 18. maddesi ise ceza hükümlerine ilişkindir. Bu maddeye yapılan eklemeye göre, Ek Madde 1’a aykırı hareket ederek fahiş fiyat artışı yapanlar 10.000,00-TL’den 100.000,00-TL’ye kadar; serbest rekabeti ve piyasa dengesini bozacak faaliyetlerde bulunanlar ise 50.000,0-TL’den 500.000,00-TL’ye kadar idari para cezasına çarptırılacaklardır. Bu cezaları uygulama yetkisi ise yukarıda belirttiğimiz Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na ait olacaktır.
- MADDE 15 – 6741 sayılı Kanun Kapsamında Şirketlerin, Şirket Tarafından Kurulacak Şirketlerin, Türkiye Varlık Fonu Bünyesinde Kurulacak Alt Fonların Denetimi Hakkında:6741 sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un Maddesi şirketlerin, şirket tarafından kurulacak şirketlerin, Türkiye Varlık Fonu bünyesinde kurulacak alt fonların denetimine ilişkindir. Söz konusu maddenin ikinci fıkrasında yapılan değişikliğe göre; şirketler, şirketler tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve bunun bünyesinde kurulacak alt fonların bağımsız denetim standartları çerçevesinde denetlenmesi sonucunda oluşturulacak raporların Bakanlar Kurulu’na sunulması süresi her yılın haziran ayının sonuna kadar iken; her yılın ağustos ayının sonuna kadar uzatılmıştır .
- MADDE 16 – 6741 sayılı Kanun’un 8. Maddesinde Yapılan Ekleme Hakkında: Yukarıda belirttiğimiz 6741 sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un sekizinci maddesi ilgili kanun kapsamında kurulan şirketler, bu şirketler tarafından kurulan şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve alt fonlara ilişkin muafiyetler ve istinasları kapsamaktadır. İlgili maddenin beşinci fıkrası, yine çeşitli kanun ve kanun hükmünde kararnameleri sıralayarak bu şirketler ve alt fonlar hakkında uygulanmayacağını hüküm altına almıştır. 7244 sayılı Kanun ile bu fıkraya getirilen eklemeye göre Sermaye Piyasası Kanun’un ortaklıklara ilişkin düzenlemelerini içeren 23 ile 27 maddeleri bu şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve alt fonlar ile şirketlerin kurduğu diğer şirketler hakkında uygulanmayacaktır.Aynı şekilde Türk Ticaret Kanunu’nun “Sorumluluk” başlığı altında düzenlenen ve “Hakimiyetin kötüye kullanılması” başlıklı 202’nci maddesi de yine 6741 Sayılı Kanun’un sekizinci maddesinin beşinci fıkrasına getirilen düzenleme gereğince Türkiye Varlık Fonu, Şirketler, bu şirketlerin kurduğu şirketler ve alt fonlara; tek başlarına veya üçüncü kişilerle birlikte bunlar lehine hakimiyet kurulan şirketlere, bu hakimiyet tesisine ilişkin işlemlerin taraflarına, bu tarafların ortaklıklarına ve iştiraklerine uygulanmayacaktır.
- İşbu 7244 sayılı Yeni Tip Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yukarıda açıklandığı üzere Madde 2, fıkra 1’de yer alan (ç), (d), (e), (ğ) bentleri 10.03.2020 tarihinden itibaren ve Madde 8 29.02.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, diğer maddeler ise kanunun yayım tarihi olan 17.04.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yürürlüğe girmektedir.
